"Tatami kontra krzesła" - Rafał Tomański

Kiedyś (czyli jeszcze kilka dni temu) byłam pewna, że rozumiem Japonię na tyle, że gdybym tam poleciała, udałoby mi się nie popełniać żadnych rażących błędów w kontaktach z Japończykami. Ale nie zrozumcie mnie źle - nie chodziło mi wcale o to, że znam Japonię super, żadnych wątpliwości. Po prostu trochę rozumiem, ale na tyle, by żadnego mieszkańca tego cudownego kraju nie urazić swoim zachowaniem w jakiś totalnych podstawach dotyczących kultury. A do czego doprowadziła mnie książka Rafała Tomańskiego? Wystraszyła mnie. Po prostu.

W tej chwili pragnę oznajmić, że każdy, kto interesuje się Japonią, zamierza tam pojechać (na wycieczkę, na stałe, na wymianę, na spotkanie biznesowe, na cokolwiek...) powinien iść do księgarni, kupić "Tatami kontra krzesła", uważnie przeczytać i postarać się zapamiętać chociaż część z nawału informacji, jakim raczy nas autor i uświadomić sobie, jakim jest ignorantem (piję trochę do siebie, ale również do całego świata).

Rafał Tomański pokazuje nam, że Japonia to nie tylko sushi, gejsze, samuraje i nowoczesna technologia - udowadnia, że Japonia to Japończycy ze wszystkimi swoimi "dziwactwami", całe społeczeństwo, które działa jak jeden organizm, a nie jednostka odpowiedzialna sama za siebie. Nie da się zrozumieć jednego Japończyka, trzeba ogarnąć całość, inaczej nic z tego nie wyniknie.

Mogę się rozdrobnić, powiedzieć o poszczególnych rzeczach opisanych w książce, ale to nie ma sensu, zresztą zostało już wspomniane w wielu innych recenzjach. Sama nazwałabym ją mini-leksykonem japońskości, psychologiczną analizą kraju i jego obywateli oraz obcokrajowców, którzy mają do czynienia z Krajem Wschodzącego Słońca. Pokuszę się o stwierdzenie, że czytelnik znajdzie tu niemal wszystko, czego szuka, w wyjątkowo przystępnej formie - dobrej zarówno dla laika jak i kogoś, kto jakieś pojęcie o Japonii posiada. Obala stereotypy, przedstawia sytuacje, o których nie ma się pojęcia, dopóki nie otworzy się tej książki. Powiedzieć, że ta "Tatami kontra krzesła" jest cudowne, to ogromne niedopowiedzenie podobne do stwierdzenia, że gejsza to prostytutka. Można by mówić wiele, ale ja powiem, że należy ją po prostu przeczytać.

A co mnie tak wystraszyło? Japonia właśnie. Ten pośpiech, bezpieczeństwo, ramy, w których poruszają się ludzie - brak indywidualizmu, brak słodkiego rozleniwienia. Uznałam, że to nie kraj dla mnie, nie mogłabym w nim zamieszkać. Ale z drugiej strony, czy to nie oznacza, że zbliżam się do pojęcia go chociaż trochę, by wiedzieć, że nic nie jest w nim proste i jasne? Może to ma jakieś inne podstawy? Wiem jedynie, że będę próbowała się dowiedzieć coraz więcej, zrozumieć Japonię i może kiedyś uznam, że dojrzałam do niej na tyle, by wreszcie pojechać i przekonać się na własnej skórze, jak to naprawdę jest.

Polecam "Tatami kontra krzesła" z całego serca. A do tych wszystkich, którzy narzekają na okładkę mam parę słów: sami nie wiecie, o czym mówicie, ona doskonale pasuje do tej książki.

Za egzemplarz gorąco dziękuję wydawnictwu MUZA.