"Obce dziecko" - Alan Hollinghurst

Miłość do słowa pisanego jest często wystawiana na bolesną próbę, gdy przychodzi do czytania literatury popularnej, a nie Literatury, która porusza jakieś struny, słowa smakują, a jej realność jest na zupełnie innym poziomie. Jeśli chodzi o Literaturę, ona prosi, by się przy niej na chwilę zatrzymać, podumać i ją poczuć. Literatury nie da się czytać szybko. Ona spowalnia myśli i zatrzymuje czas.

„Obce dziecko” jest Literaturą. To książka, która stawia pytania może nie tyle trudne, co niełatwe do wyjaśnienia i niekoniecznie udziela na nie jednoznaczne odpowiedzi. Jest to, jak ujęła to moja przyjaciółka, powieść wysublimowana. Opowiada swoją historię na dwóch płaszczyznach – konwenansów i rzeczywistości ukrytej pod ich warstwą. Jest spokojna, choć w tle wrą emocje. Choć tematyka może sprawiać wrażenie balansowania na granicy przyzwoitości, okazuje się, że największym jej wrogiem mogą stać się myśli czytelnika. Autor stoi z boku i pokazuje tylko, w którą stronę należy patrzeć. Czasem zwraca uwagę na jakiś szczegół (będąc przy tym niezwykle dokładnym w opisie), pozostając jednak poza granicą.

Ta książka jest angielską do szpiku kości sagą rodzinną. Opowiada o życiu poety Cecila Valance’a oraz Daphne. Na tej podstawie można by utkać historię miłosną, jednak Alan Hollinghurst komplikuje wszystko – on prawie unika mówienia o miłości, skupia się na pożądaniu, poczuciu przywiązania, ale miłość niemal całkowicie wykreśla ze swojej książki. I choć Daphne zdaje się być zakochana w Cecilu i wierzyć w to, że on czuje to samo do niej, Cecil okazuje się być gejem mającym romans z jej bratem. Od tego zaczyna się ta historia i zdecydowanie na tym nie kończy. Idziemy coraz dalej w przyszłość, poczynając od czasów wiktoriańskich, aż po dzień dzisiejszy.

Po skończeniu każdej części, akcja przenosi się o kilka (kilkanaście, kilkadziesiąt…) lat do przodu i wprawia w konsternację. Bohaterowie się zmieniają, pojawiają nowi, starzy ulegają transformacjom. Jest to nie do końca zrozumiałe do momentu, gdy autor wyjaśnia, co się z nimi stało na przestrzeni lat. Sam zabieg jest bardzo dobrze przeprowadzony, pokazuje, jak wygląda życie – nie posuwa się ono prosto naprzód, lecz chadza koleinami, skręca bądź trafia w ślepy zaułek. Przyszłość wcale nie jest oczywista. Tak samo jak i przeszłość.

Choć „Obce dziecko” traktuje głównie o homoseksualizmie, ja czytałam je bardziej pod kątem społeczeństwa, jednostek i zmian zachodzących na tych gruntach. Homoseksualizm jawił mi się bardziej jako coś, co występuje powszechnie, jednak się o tym nie mówi, zostawia w cieniu. Spojrzenie na to zmienia się z biegiem lat, co jest zresztą rewelacyjnie pokazane, ale gdy pojawia się rodzina z taką zawiłą historią, jak rodzina Valance’ów, nawet wtedy nie patrzy się na to przychylnym okiem.

Jest to książka także o literaturze – nie bez powodu niemal każdy z bohaterów ma na swoim koncie jakiś tekst. Oni piszą, czytają, dyskutują. Cudownie jest patrzeć, jak powstają książki – szczególnie biograficzne – i jak niewiele jest w nich obiektywizmu, a za to pełne są tego, co chce być pokazane. Oczywiście przez bohaterów, którzy pozornie otwarci, tak naprawdę nikomu nie pokażą swojej prawdziwej twarzy. To także jest przedstawione bardzo dobrze. Każdy bohater ma swoją osobowość, która wyróżnia go na tle innych i zdaje się być autentyczna.

„Obce dziecko” z całą pewnością nie spodoba się każdemu. To tomiszcze (sześćset stron) o temacie niekoniecznie miłym każdemu czytelnikowi i napisane w sposób, którego nie można nazwać lekkim, jest dość wymagające. Oczywiście nie równa się książkom Nabokova, jednak zdecydowanie nie jest prostą i przyjemną lekturą. Wymaga czasu i skupienia, mocno działa obrazami na umysł i uczucia i pokazuje, że i dzisiaj książki potrafią być pisane nie pod miłośników fantastyki oraz tzw. „czytadeł”, ale także Literatury.


Zapraszam do wzięcia udziału w Wyzwaniu Listopadowym.
http://wyzwanie-listopadowe.blogspot.com/