"Czary w małym miasteczku" - Marta Stefaniak

Małe miasteczka – o ile w nich nie mieszkamy – mają w sobie coś magicznego. Nieuchwytną atmosferę, która każe na nie patrzeć z zupełnie innej perspektywy. Dopóki nie spowszednieją. Dlatego miejsce akcji powieści napisanej przez Martę Stefaniak wydaje się tak dobrze dobrane. Małe miasteczko, w którym dzieją się czary.

Zdecydowanie zgadzam się ze stwierdzeniem, jakoby to była „powieść zbyt realistyczna, by była magiczna, i zbyt magiczna, by była realistyczna”. Choć początek może wydawać się mylący – smutki i nieszczęścia panujące w miasteczku, ból i zwątpienie, bieda i korupcja – im dalej, tym bardziej wszystko się zmienia od samych podstaw. Czasem się jednak okazuje, że dobre chęci mogą przyciągnąć jeszcze większe zło. Mówi się, że nieszczęścia chodzą parami (z czym się zgadzam, bo gdy zepsuje się komputer, spali się także telewizor i wysiądzie pralka, a kot utknie na dachu i przyjdzie wyrównanie za prąd na niebotyczną sumę) i tutaj znajduje to swoje potwierdzenie. Może jednak spróbuję od początku.

Bohaterami jest starannie wyselekcjonowana część mieszkańców miasteczka. Każdy z nich ma swoje problemy – ojciec alkoholik pracujący w Niemczech i przyjeżdżający na kilka miesięcy do Polski, gdzie niszczy szczęście rodzinne; czternastolatka molestowana przez księdza; wiecznie kłócące się i manipulujące sobą za pomocą dzieci małżeństwo; skorumpowany burmistrz i inni – z którymi sobie nie radzi. Niektórzy mówią (wrzeszczą) o tym głośno, inni zamykają się w sobie. Miasteczko jest w strasznym stanie – zarówno pod względem zaniedbania jak i życia emocjonalnego mieszkańców. Jednak pewnego dnia wszystko powoli się zmienia, gdy pojawia się pewna starsza kobieta. Z czasem miejscowość zaczyna się rozwijać w jak najbardziej pożądanym kierunku.

Książka zdaje się być bajką. I jest nią. Ma także morał, choć nie jest on tak mocno oczywisty, jak to bywa w opowieściach dla dzieci. To dlatego, że „Czary w małym miasteczku” są baśnią dla dorosłych, która opowiada o ludzkich przywarach, ich bezsensie, ale także o skutkach ingerowania w nie. Nigdy nie jest tak, że szczęście zostaje na zawsze – w końcu pojawiają się schody i czarne chmury. Pozostaje jedynie nadzieja, że znowu wyjrzy zza nich słońce.

To książka, która daje nadzieję na lepsze jutro. Jest tak bardzo prawdziwa w przedstawionych sytuacjach – choć oczywiście odrobinę przerysowana, jednak bez tego realizm nigdy się nie udaje – że wydaje się, iż zna się to miasteczko. W końcu wszędzie życie wygląda tak samo. Bohaterowie są ludzcy, nie cukierkowi. I nie zawsze dają sobą manipulować, lecz uparcie brną w swoją samotność. Zaskakuje w swojej przewidywalności i przenikliwości.

Polska literatura ma swoje perełki, jeśli chodzi o powieści społeczno-obyczajowe, które nie boją się pokazywać naszych narodowych przywar. Wcale nie muszą to być ciężkie to czytania i aż nadto ambitne pozycje. Czasem wystarczy książka, która z pozoru nie będzie mówić o niczym ważnym, by uświadomić nam, że zmiany trzeba zacząć od nas samych i należy wykazać przy tym odrobinę dobrej woli, a magia przyjdzie sama.

To książka warta przeczytania. I spędzonych z nią chwil.

Przypominam o konkursie.